System Informacji o Gospodarce Żywnościowej (SIGŻ)
Wstęp
Centralna Biblioteka Rolnicza Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi Oddział w Puławach (CBR NIKiDW Oddział Puławy) jest biblioteką naukową. Gromadzi literaturę z zakresu nauk rolniczych, ogrodnictwa, zootechniki, rybactwa, medycyny weterynaryjnej, przemysłu spożywczego, techniki rolniczej, ochrony środowiska, leśnictwa, polityki i ekonomiki rolnej, kultury wsi oraz nauk pokrewnych. Tworzy własne bazy danych: Komputerowy Katalog Wydawnictw – bibliograficzna baza wydawnictw zwartych, ciągłych i specjalnych, gromadzonych w bibliotece oraz System Informacji o Gospodarce Żywnościowej ( SIGŻ).
System Informacji o Gospodarce Żywnościowej – SIGŻ
Prace nad założeniami Systemu i jego projekt techniczno-ekonomiczny obejmowały lata 1978-1979. Jego podstawą było tworzenie systemu informacji równolegle z gromadzeniem zbiorów. System taki mógł więc powstać wyłącznie przy współpracy Centralnej Biblioteki Rolniczej (CBR) z placówkami naukowo-badawczymi, obsługującymi rolnictwo i przemysł spożywczy oraz akademiami rolniczymi. Jedynym kryterium doboru współpracowników przy budowie SIGŻ był zakres tematyczny zbiorów, gromadzonych w bibliotekach naukowych poszczególnych placówek oraz obecność w nich specjalistów z danej dziedziny wiedzy.
W pierwszym etapie prac Biblioteka nie miała własnego sprzętu komputerowego i korzystała z maszyny IBM 360/50 Centrum Obliczeniowego Instytutu Organizacji Przemysłu Maszynowego, a potem RIAD 32 należącej do SOETO. W 1991 r. CBR przeniosła całość bazy z dużej maszyny na własny sprzęt mikrokomputerowy. W 1996 r. nastąpiła zmiana struktury logicznej bazy, przyjęto standardy polskich znaków. W 1999 r. baza została posadowiona na serwerze SUN Enterprise, którego pamięć sukcesywnie rozszerzano.
Bazę danych SIGŻ od 1981 tworzyła CBR przy ścisłej współpracy z różnymi bibliotekami i ośrodkami informacji naukowej instytucji badawczych. Na przestrzeni lat zmieniały się formaty kart wejścia (3 razy zasadniczo), a także doskonalono języki informacyjno-wyszukiwawcze.
Budowę bazy danych SIGŻ rozpoczęto z Klasyfikacją Zagadnień Rolniczych, a od 1984 r. zaczęto posługiwać się Klasyfikacją Zagadnień Gospodarki Żywnościowej, która w wersji poprawionej obowiązywała w latach 1986-1996.
Z początkiem roku 1997 zaczął jednocześnie obowiązywać nowy Tezaurus – Tezaurus Zagadnień Rolniczych i Gospodarki Żywnościowej (zastąpił on stosowany od 1981 r. Tezaurus Zagadnień Rolniczych), a także wprowadzono nową klasyfikację – Klasyfikację Zagadnień Rolniczych i Gospodarki Żywnościowej. Klasyfikacja Zagadnień Rolniczych i Gospodarki Żywnościowej w roku 2012 została zmodyfikowana.
Wprowadzanie opisów dokumentów zagranicznych miało miejsce w latach 1984-1992. Decyzję o zakończeniu dokumentowania czasopism zagranicznych podjęto, gdy w Polsce stały się dostępne bazy danych zapisane na dyskach CD ROM.
W latach 1998-2008 baza SIGŻ była udostępniana na dyskach CD ROM, z kwartalną aktualizacją. Dysk CD zawierał bazę od 1990 roku i niezbędne oprogramowanie, pozwalające na wyszukiwanie i wydruk dokumentów. W ciągu roku ukazywały się 4 dyski CD ROM. Od 2001 r. do 2008 r. w Internecie na stronie domowej CBR www.cbr.edu.pl dostępny był fragment bazy z opisami począwszy od 1997 roku (z pominięciem ostatniego półrocza).
Przez cały czas istnienia bazy SIGŻ były wprowadzane do niej opisy artykułów z czasopism polskich, wydawanych w języku polskim i angielskim oraz sporadycznie w innych językach.
Liczba dokumentowanych czasopism w ciągu lat ulegała zmianom (część tytułów przestała się ukazywać, część została połączona). Zakres tematyczny bazy obejmował rolnictwo i jego otoczenie, przemysł spożywczy, szkolnictwo i upowszechnianie wiedzy rolniczej, leśną gospodarkę niedrzewną, środowisko przyrodnicze.
Z bazy SIGŻ generowane było wydawnictwo, ukazujące się jako miesięcznik w formie drukowanej, z własnym numerem ISSN, pod tytułem Przegląd Polskiego Piśmiennictwa Zagadnień Gospodarki Żywnościowej (12 numerów w roku). Raz w roku ukazywał się Przegląd zbiorczy w formie spisów pomocniczych, dotyczący danego roku. Obejmował spis treści zeszytów (numery 1-12) wg zagadnień klasyfikacyjnych. Zawierał również indeksy autorów, przedmiotowy i nazw geograficznych oraz wykaz cytowanych czasopism w dwunastu numerach roku.
O wartości bazy w dużej mierze decyduje jej aktualność. Dla przyspieszenia prac dokumentacyjnych w 2006 roku rozpoczęto skanowanie fragmentów streszczeń umieszczonych w czasopismach naukowych, a dla poprawienia dostępu do informacji tam, gdzie to możliwe, zamieszczano linki do pełnych tekstów artykułów.
Od roku 2011 baza SIGŻ działa w środowisku programowym systemu ALEPH. Dostępna jest bezpłatnie w sieci Internet pod adresem: Link do bazy SIGŻ. W bazie można wyszukiwać informacje wg klasyfikacji, deskryptorów, haseł indeksu przedmiotowego, słów z tytułu lub abstraktu, słów kluczowych, autora artykułu, tytułu czasopisma, roku wydania.
W dokumentach wydawanych w latach 2008-2014 w analizie deskryptorowej stosowaliśmy zamiast Tezaurusa Zagadnień Gospodarki Żywnościowej polską wersję Wielojęzycznego Tezaurusa AGROVOC. Od roku 2015 do opisu dokumentów wykorzystujemy również słowa kluczowe.
Lata 2020-2021 to trudny okres, wywołany poważnymi zmianami organizacyjnymi. W tym czasie aktualizacja bazy SIGŻ została zawieszona. Zainteresowanie bazą, płynące ze środowisk akademickich i ośrodków naukowo-badawczych skłoniły Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi do wznowienia prac, związanych z dokumentowaniem czasopism w ramach Systemu Informacji o Gospodarce Żywnościowej. Został powołany Zespół, którego jednym z zadań jest uzupełnienie dokumentów z lat 2020-2021 oraz praca z bieżącymi materiałami wydawniczymi. Zespół kontynuuje współpracę z instytutami podległymi Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz uczelniami rolniczymi. Mamy nadzieję, że baza SIGŻ jest cennym źródłem informacji naukowej z obszaru rolnictwa i nauk pokrewnych.
Zapraszamy do korzystania z zasobów naszej bazy .
Bibliografia
- Materiały V Krajowej Konferencji Naukowej „Infobazy 2008 – Systemy-Aplikacje-Usługi
- www.nikidw.edu.pl
- Sprawozdania z działalności CBR za lata 1992-2019
Przygotowała Jolanta Kurek Koordynator z zespołem SIGŻ
